Περί κατακρίσεως και συκοφαντίας.

Η νηστεία από μόνη της δεν έχει αποτέλεσμα, αν κατακρίνουμε ή συκοφαντούμε τους συνανθρώπους μας.

«Ο Σπαρτιάτης Θεαφίδας ακόνιζε κάποτε το ξίφος του . Κάποιος άλλος τον ρώτησε , αν είναι κοφτερό . «Πιο κοφτερό και από την συκοφαντία» , απάντησε εκείνος».

Βρισκόμαστε στην τέταρτη εβδομάδα των νηστειών της Μεγάλη και Αγίας τεσσαρακοστής και απομένουν λιγότερες από είκοσι ημέρες από το Άγιον Πάσχα.
Αυτή την περίοδο, τη σημαντικότερη της Ορθοδόξου Εκκλησία μας, την χαρακτηρίζει η κατάνυξη, αφού έχει να κάνει με τα σεπτά πάθη του Χριστού μας που οδηγούν στην Λαμπροφόρο Ανάστασή Του.
Επίσης ένα άλλο χαρακτηριστικό της είναι η νηστεία, η ειλικρινής μετάνοια με την εξομολόγηση και φυσικά στο τέλος αυτής της διαδρομής η θεία μετάληψη.
Όμως δεν αρκούν μόνο αυτά, θα πρέπει παραλλήλως να καταπολεμούμε και άλλες αδυναμίες μας, μια από αυτές είναι η κατάκριση και η συκοφαντία των συνανθρώπων μας. Να αποφεύγουμε ακόμη και αυτών που μας έκανα κακό. Αν είμαστε επιρρεπείς σε αυτά τα αμαρτήματα, τότε η νηστεία από μόνη της δεν έχει κανένα αποτέλεσμα.

Όμως τι είναι η κατάκριση και η συκοφαντία;
Κατάκριση σημαίνει να κρίνεις και να καταδικάζεις κάποιον για ένα αμάρτημα.
Ο Γρηγόριος ο Θεολόγος λέει ότι « τίποτα δεν είναι τόσο ευχάριστο για τους ανθρώπους, όσο το να κατακρίνουν τις πράξεις των άλλων». Και ο Χρυσόστομος λέει ότι «με την κατάκριση ανατράπηκαν και βυθίστηκαν ψυχές». Ο Απόστολος Παύλος διδάσκει σε όλους ότι αυτός που κατακρίνει δεν μπορεί να απολογηθεί. Διότι για το κρίμα που κατακρίνει τον άλλον, κατακρίνει τον εαυτό του. Γιατί τα ίδια κάνει και αυτός που κρίνει. Και συ άνθρωπε που κρίνεις αυτούς που κάνουν τέτοιες πράξεις και κάνεις αυτά, νομίζεις ότι θα γλυτώσεις την κρίση του Θεού; Ο καθένας κουβαλάει το δικό του φορτίο. Για αυτό και ο Χρυσόστομος παραινεί λέγοντας: «ας μη γινόμαστε λοιπόν πικροί δικαστές των άλλων, για να μη ζητηθούν και από μας ευθύνες. Γιατί έχουμε αμαρτήματα μεγαλύτερα από κάθε συγγνώμη. Επομένως, καλύτερα να ελεούμε εκείνους που έκαναν ασυγχώρητα αμαρτήματα, για να εξασφαλίσουμε κι εμείς οι ίδιοι από πριν για τον εαυτό μας τέτοιο έλεος. Κι όμως, όσο κι αν φιλοτιμηθούμε, ποτέ δεν θα μπορέσουμε να προσφέρουμε τέτοια φιλανθρωπία, την οποία χρειαζόμαστε εμείς από τον φιλάνθρωπο Θεό… γιατί όποιος μιλάει με φροντίδα και ακρίβεια για τον συνάνθρωπό του, πολύ περισσότερο θα έχει τον Θεό να κάνει το ίδιο για αυτόν. Ας μη μιλάμε λοιπόν ο ένας εναντίον του άλλου.
Και ο ίδιος Κύριος μας δίνει εντολές λέγοντας: «Μην κρίνετε για να μην κριθείτε. Για το κρίμα που κρίνετε θα κριθείτε και με το μέτρο που μετράτε θα μετρηθείτε. Τι βλέπεις το ξυλαράκι στο μάτι του αδελφού σου, ενώ το δοκάρι στο δικό σου μάτι δεν το καταλαβαίνεις;»

Συκοφαντία είναι η ψεύτικη κατηγορία.
Συκοφάντης είναι ο ψεύτης. Και κάποιος σοφός λέει «κανέναν άλλον να μη θεωρείς ψεύτη, παρά τον συκοφάντη. Γιατί μεταξύ ψεύδους και συκοφαντίας δεν υπάρχει καμία διαφορά». Συκοφάντη οι παλιότεροι και οι τωρινοί ονομάζουν τον διαβολέα και τον προσαγωγέα.
Είναι βέβαιο ότι ο διάβολος έχει εφεύρει την συκοφαντία. Δηλητήριο σκορπιού η γλώσσα του συκοφάντη. Δεν παρατάει το έργο του ο συκοφάντης, όταν επιπλέον αντιληφθεί ότι και οι άρχοντες επιθυμούν τη συκοφαντία. Μηχανεύεται ψέματα και διαβάλλει με κάθε τρόπο. Ο Κύριος θα εξολοθρεύσει όλα τα πονηρά χείλη. Η γλώσσα του συκοφάντη μισεί την αλήθεια. Η συκοφαντία γκρέμισε νέους και γέροντες, άρχοντες και δυνάστες. Ο συκοφάντης χαίρεται πολύ περισσότερο, όσο με τις πράξεις του γίνεται δημοφιλής.

Ας διαβάσουμε όμως και μια διδακτική ιστορία, περί συκοφαντίας με τον Σωκράτη:

Κάποτε ο Σωκράτης ενώ περπατούσε στην Ακρόπολη, είδε κάποιον να τρέχει προς το μέρος του και αφού τον πλησίασε του είπε ανυπόμονα ότι έχει να του ανακοινώσει κάτι πολύ σημαντικό που άκουσε για κάποιον από τους μαθητές του.

Ο Σωκράτης νηφάλιος του είπε ότι θα ήθελε, πριν ακούσει οτιδήποτε , να του κάνει τη δοκιμασία της "τριπλής διύλισης".

"Τριπλή διύλιση;" ρώτησε με απορία.

Ναι, πριν μου πεις αυτό που θέλεις θα ήθελα να το φιλτράρουμε τρεις φορές.

Το πρώτο φίλτρο είναι της αλήθειας.

Είσαι λοιπόν εντελώς βέβαιος ότι αυτό που θα μου πεις είναι αλήθεια;
- Ε... όχι ακριβώς, απλά το άκουσα όμως και...
Άρα λοιπόν δεν ξέρεις αν αυτό που θα μου πεις είναι αλήθεια ή ψέματα.

Ας δοκιμάσουμε τώρα το δεύτερο φίλτρο, αυτό της καλοσύνης.

Αυτό που πρόκειται να μου πεις για τον μαθητή μου είναι κάτι καλό;
- Καλό; Όχι το αντίθετο μάλλον...
Άρα, συνέχισε ο Σωκράτης θέλεις να πεις κάτι κακό για τον μαθητή μου αν και δεν είσαι καθόλου βέβαιος ότι είναι αλήθεια.
- Ο τύπος έσκυψε το κεφάλι από ντροπή και αμηχανία.

Ας χρησιμοποιήσουμε τώρα και το τρίτο φίλτρο, αυτό της χρησιμότητας.

Είναι αυτό που θέλεις να μου πεις για τον μαθητή μου κάτι που θα μου φανεί χρήσιμο σε κάτι;
- Όχι δεν νομίζω...

Άρα λοιπόν, συμπέρανε ο Σωκράτης, αυτό που θα μου πεις δεν είναι ούτε αλήθεια, ούτε καλό, ούτε χρήσιμο!

Τότε, γιατί θα πρέπει να το ακούσω;

- Ο τύπος έφυγε ντροπιασμένος, έχοντας ωστόσο πάρει ένα καλό μάθημα...

Θα κλείσω με τα παρακάτω αποφθέγματα:

«Ο κακόλογος σκοτώνει την τιμή ενός ανθρώπου, ενώ ο φονιάς τη ζωή, αλλά επειδή η τιμή είναι ανώτερη από τη ζωή, η κακολογία είναι σοβαρότερη από τον φόνο, γιατί ο φονιάς σκοτώνει με μεγάλο κίνδυνο της ζωής του μόνο τους ζωντανούς, ενώ ο κακολόγος με μια κουβέντα του και με μεγάλη ασφάλεια σκοτώνει και ζωντανούς και πεθαμένους.» (Σωκράτης).

«Όσο προσεύχεσαι θερμά για χάρη εκείνου που σε συκοφάντησε, τόσο και ο Θεός πείθει για την αθωότητά σου όσους σκανδαλίστηκαν λόγω της συκοφαντίας». (Άγιος Μαξίμος ο Ομολογητής).

«Η συκοφαντία συνήθως χτυπάει τους άξιους ανθρώπους, όπως τα σκουλήκια ρίχνονται πάνω στα καλύτερα φρούτα» (Σουΐφτ).

«Από τα άγρια θηρία το χειρότερο δάγκωμα το κάνει ο συκοφάντης». (Διογένης).

Καλό υπόλοιπο Τεσσαρακοστής με αυτοκριτική και όχι με κακοπροαίρετη κριτική στους συνανθρώπους μας. Ουδείς αναμάρτητος.

Γράφει

Ο Ευάγγελος Μαυρογόνατος (12/4/2017)